De positie van Theresa May ligt meer dan ooit onder vuur. De Britse Conservatieven stemmen woensdagavond over de vraag of zij wel of geen vertrouwen hebben in hun leider en premier.
Het vereiste aantal van 48 brieven waarin het vertrouwen in May is opgezegd werd dinsdag bereikt. Aanleiding voor de vertrouwensstemming is het akkoord dat May met de EU sloot over de Brexit.
May stelde maandag de cruciale stemming over het Brexitakkoord uit, omdat de steun in het Britse Lagerhuis daarvoor ontbreekt. Met name de oplossing die May heeft uitonderhandeld voor de Ierse grenskwestie is voor veel parlementariërs een obstakel. Noord-Ierland zou na de Brexit een aparte status krijgen om te voorkomen dat er een harde grens tussen Noord-Ierland en de republiek Ierland ontstaat.
Nieuwe leider van de Conservatieven
Als May van haar partijgenoten niet voldoende steun krijgt, zal ze zich moeten terugtrekken als leider van de partij en automatisch moeten aftreden als premier van het Verenigd Koninkrijk. Nieuwe verkiezingen volgen niet automatisch.
Omdat de stemming woensdagavond binnen de partij plaatsvindt, moeten de Tories dan eerst een nieuwe partijleider kiezen. Een dergelijke leiderschapsverkiezing kan enkele weken in beslag nemen.
De nieuwe leider van de Conservatieven wordt automatisch ook premier, die in theorie de termijn van May kan afmaken. Waarschijnlijke kandidaten zijn onder anderen eurosceptici Dominic Raab (de voormalige minister van Brexitzaken), oud-minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson, Milieuminister Michael Gove, oud-minister van Binnenlandse Zaken Amber Rudd en de huidige minister van Buitenlandse Zaken Jeremy Hunt.
Kabinet kan ook vallen
Wanneer Mays opvolger zijn of haar intrek neemt in Downing Street 10, is de kans reëel dat ook in het Lagerhuis een motie van wantrouwen in stemming wordt gebracht. Labourleider Jeremy Corbyn heeft zijn kruit tot nu toe droog gehouden, maar grijpt dan waarschijnlijk zijn kans.
Als het Lagerhuis zijn vertrouwen opzegt in de door de Noord-Ierse partij DUP gesteunde regering van de Conservatieven, is er nog de mogelijkheid een nieuwe coalitie te vormen. De Tories kunnen proberen een nieuwe coalitiegenoot te vinden, maar het is dan ook mogelijk dat Labour tracht een meerderheid te vormen met eensgezinde partijen.
Wanneer een nieuwe coalitie niet binnen twee weken van de grond komt, moeten er nieuwe verkiezingen worden uitgeschreven, die binnen zes weken moeten plaatsvinden.
Theresa May geeft niet op
Het zou niet de eerste keer zijn dat Groot-Brittannië een dergelijke politieke crisis moet doorstaan. Na de zogenoemde 'Winter of discontent', die in het teken stond van grootschalige stakingen, verloor de toenmalige Labourregering van premier James Callaghan met één stem een motie van wantrouwen. De daaropvolgende verkiezingen werden glansrijk gewonnen door de Conservatieve Margaret Thatcher, die overigens het rolmodel is van Theresa May.
Als May woensdagavond wel een meerderheid van de partij achter zich vindt, is ze voorlopig verlost van een dreigende leiderschapscrisis. De backbenchers mogen dan een jaar lang geen motie van wantrouwen tegen haar indienen, of zoals haar voorganger John Major het in 1995 stelde: "Put up or shut up."
Lees meer: Dit zijn de 7 belangrijkste punten van het Brexit-akkoord van May
May zal de strijd om haar positie in elk geval volop aangaan, kondigde ze woensdag voor de deur van haar ambtswoning in Londen aan. Ze gaat de strijd "met alles wat ik heb" aan, verklaarde de 62-jarige politica. Ze herhaalde nog maar eens dat een overeenkomst over Brexit binnen handbereik is en dat dit het beste is voor haar land.
Een nieuwe leider en premier kiezen zal volgens May niets veranderen en alleen maar tijd kosten. "Dit veroorzaakt onzekerheid en een groot risico voor de toekomst van Groot-Brittannië." Volgens de premier heeft alleen de oppositie baat bij de verdeeldheid binnen de Conservatieven.
May is een uitgekookte politica
May benadrukte tijdens haar toespraak dat ze al decennia lid is van de Conservatieve Partij. Collega’s en tegenstanders karakteriseren haar als onverzettelijk, serieus en ijverig. "Een verdomd moeilijke vrouw", noemde een Britse conservatief haar ooit eens.
May staat erom bekend dat ze een uitgekookte politica is. Zo zou ze tijdens het zwaarbevochten Chequersoverleg over de Brexit op een schaal in de hal kaartjes van een taxibedrijf hebben gelegd voor de kabinetsleden die wilden opstappen. Het leverde haar een kabinetsakkoord op.
Misschien kan ze vanavond weer zo'n truc uithalen.
